Pasterstwo w papierach - czym to się je?

Pewnie często widzicie na profilach Facebookowych czy stronach internetowych ludzi zaangażowanych w pasterstwo skróty: HWT, NHAT czy IHT. A przy tym jeszcze skróty CS czy TS. Osoby niewtajemniczone mogą mieć niemały problem ze zrozumieniem tych skrótów, albo nawet stwierdzeniem czy to informacja pozytywna czy negatywna. Postaram się to w jak najprostszy sposób wyjaśnić.

Zacznijmy od rzeczy najbardziej podstawowej - są dwie organizacje międzynarodowe normujące pasterstwo:

FCI (Fédération Cynologique Internationale - Międzynarodowa Federacja Kynologiczna)
ZKwP (Związek Kynologiczny w Polsce) - nasza, polska organizacja, która jest członkiem FCI - regulaminy obowiązujące w ZKwP pokrywają się z regulaminami FCI
ISDS (International Sheep Dog Society - Międzynarodowa Organizacja Psów Pasterskich)

Skupię się na zasadach panujących w FCI, ponieważ pasterstwo według tych regulaminów jest popularniejsze w polskiej kynologii.

Zacznijmy od rozwinięcia dwóch skrótów: CS i TS.

CS (collecting style - styl angielski) - jest to styl pracy typowy dla psów rasy border collie, jest to ich osobna „klasa pasterska”.
TS (traditional style - styl farmerski) - styl pracy dla wszystkich ras pasterskich poza border collie.

Pierwszym etapem do przejścia dla świeżego psa pasterskiego jest test NHAT (Natural Herding Aptitude Tests). Jest to test naturalnych umiejętności pasterskich, jest on identyczny dla wszystkich ras pasterskich, również border collie. Zdanie NHAT upoważnia psa do podejścia do egzaminu HWT.

NHAT składa się z dwóch części: socjalnej i predyspozycji pasterskich.

• Część socjalna obejmuje: kontakt z ludźmi, kontakt z psami, wrażliwość na hałas, relacje z przewodnikiem, pokonanie przeszkody, przywołanie oraz nieobecność przewodnika.

• Część predyspozycji pasterskich obejmuje: podejście do stada, kontakt ze stadem oraz inicjatywę i zainteresowanie psa.

Sposób przeprowadzenia testu zależy od sędziego. Odsyłam Was więc do relacji Black and Tan Imaginings z Kwietniowych testów i egzaminów FCI psów pasterskich (14-15.04.2018). Podczas tego wydarzenia, pod okiem sędziego Tomasza Pecolda, został przeprowadzony pierwszy w Polsce test NHAT.

źródło: Black and Tan Imaginings

Kolejnym etapem dla psa pasterskiego jest egzamin HWT (Herding Working Test). HWT jest testem pracy pasterskiej. Na tym etapie mamy już rozróżnienie na style CS i TS.

HWT TS - egzamin pracy dla psów pasących w stylu farmerskim. Obejmuje on: wyprowadzenie z i wprowadzenie do koszaru, zatrzymanie, wypas, pędzenie owiec oraz zachowanie ogólne psa.
HWT CS - egzamin pracy dla psów pasących w stylu angielskim, czyli wyłącznie dla border collie. Egzamin ten obejmuje podobnie jak HWT TS wprowadzenie do i wyprowadzenie z koszaru oraz wspólne pędzenie oraz ogólne zachowanie psa. Jednak dodatkowymi ćwiczeniami tutaj jest: outrun, przejęcie, przyprowadzenie oraz pędzenie „od”.

Aby pozytywnie zaliczyć egzamin pasterski pies wraz z przewodnikiem musi otrzymać minimum 60 punktów na 100 możliwych. Pies, który zda egzamin HWT jest dopuszczany do startu w zawodach pasterskich.

Przechodzimy teraz to strefy zawodów pasterskich. Na oficjalnych zawodach są 3 poziomy zaawansowania w których może startować pies: 1, 2 oraz 3. Zawody również mają swój własny skrót: IHT (International Herding Trial - Międzynarodowe Próby Pasterskie). Podobnie jak w HWT zawody odbywają się w dwóch kategoriach: IHT TS oraz IHT CS.

IHT TS:
Możliwe ćwiczenia: wprowadzenie do i wyprowadzenie z koszaru, zatrzymanie, wypas, kontrola nad stadem podczas wyłapywania przez przewodnika jednej owcy, pilnowanie zabronionego terenu, przeprowadzenie przez ulicę.
Próby obejmują również wspólne pędzenie, oraz przechodzenie przez przeszkody (np. most, slalom)
Różnice między klasami dla TSów obejmują: coraz bardziej restrykcyjne wymagania wobec psa, zmniejszający się czas na wykonywanie ćwiczeń, stopniowo dłuższy czas wypasu, długość przebiegu, częściowe lub całkowite usunięcie ogrodzenia podczas wypasu, odległość między przeszkodami.
Pilnowanie zabronionego terenu nie występuje podczas zawodów IHT 1
Przeprowadzenie przez ulicę zarezerwowane jest dla zawodów IHT 3
IHT CS:
Ćwiczenia: wprowadzenie do koszaru, outrun, przejęcie, przyprowadzenie, odprowadzenie, wspólne pędzenie, dzielenie, singlowanie, ładowanie na przyczepę, krzyż maltański,
Różnice między klasami obejmują: odległość outrunu, czas na wykonanie przebiegu, trasę odprowadzenia
Outrun w klasie pierwszej to 100m, w klasie drugiej minimum 150m, a trzeciej to minimum 300m
W Klasie pierwszej możemy spotkać się ze stadem 5-10 owiec, a w klasie 2 i 3 jest to stado 5 owiec (w klasie 3 dwie z nich są znaczone)
Wspólne pędzenie występuje jedynie w klasie 1
Dzielenie owiec nie występuje w klasie pierwszej
Krzyż maltański i singlowanie są zarezerwowane wyłącznie dla klasy 3 (ćwiczenia te są wymiennie stosowane)
Odprowadzenie w klasie 1 jest w linii prostej od przewodnika, natomiast w klasie 2 i 3 ma kształt trójkąta i obejmuje prowadzenie pędzenie poprzeczne względem przewodnika
Jedynie w klasie pierwszej występuje wyprowadzenie owiec z koszaru, w klasach 2 i 3 owce na początku przebiegu znajdują się w pozycji gotowej do outrunu

Zasady kwalifikacji do wyższych klas klas:

Pies, który ukończył przebieg z oceną doskonałą (minimum 90/100 punktów) może przejść do wyższej klasy.
Pies, który ukończył przebiegi w danej klasie 5 razy z oceną minimum bardzo dobrą (minimum 80/100 punktów) musi przejść do wyższej klasy.
Pies nie może przejść do klasy niższej.
Pies nie może podejść do dwóch prób jednego dnia (dotyczy to również HWT oraz NHAT).

Wszystkich zainteresowanych gorąco zachęcam do odwiedzenia strony FCI, gdzie przy regulaminach są również wizualizacje ćwiczeń. KLIK